Kritik sıcaklık altı tavlama / kritik sıcaklıklar arası tavlama

Kritik sıcaklık altı tavlama (veya kritik sıcaklık altı işlem), ötektoid sıcaklığın biraz altında (Ac1 noktası = ötoktoid dönüşüm (karbon-çelikler için 723°C)) uygulanır. Kritik altı tavlamada östenit (< 0,8%C karbon çelikleri) oluşmasına gerek duyulmaz, buna karşılık kritik sıcaklıklar arası tavlamada ferrit ve östenit oluşumu gereklidir.

Faydalar

Yumuşak tavlama işleminin amacı, çeliği daha yumuşak ve tok hale getiren, eşit dağılmış küresel karbürleri oluşturmaktır. Genelde, kürelerin boyutu arttıkça, işlenebilirlik de artar.

Uygulamalar ve malzemeler

Karbon çeliklerinde küreselleştirilmiş yapı (ferrit ana yapı içinde küresel karbürler), soğuk şekillenebilirliği iyileştirir ve soğuk çekme veya derin çekme gibi yoğun deformasyon uygulamalarına  izin verir. Fakat 0,4% karbonun altında karbon içeren çeliklerin bazı mekanik işlemlerine küreselleştirme işlemi her zaman uygun olmaz çünkü bu durumda malzeme çok yumuşar ve kesme takımlarına yapışır.

Proses detayları

Kritik sıcaklık altı tavlamayla, kritik sıcaklıklar arası tavlama, küresel karbür üretmenin farklı yöntemleridir.

• Kritik sıcaklık altı tavlama
  • Küresel karbürler, daha düşük sıcaklıkta daha uzun süre ısıtılarak ya da daha yüksek sıcaklıkta daha kısa süre ısıtılarak elde edilir. Kritik sıcaklık altı tavlama, genelde daha düşük sıcaklık buna karşın daha uzun süre uygulanarak yapılır, Ac1 sıcaklığına mümkün olduğunca yakın ama Ac1’in altında sıcaklıklar uygulanır. Bu genelde 680°C’dir dolayısıyla, kritik sıcaklık altı tavlama 500°C ile 650°C arası sıcaklıklarda gerçekleşir. Tavlama süreleri genelde 5 ila 20 saat olmak üzere oldukça uzun olabilir. Sonuçta karşımıza çıkan mikroyapı ve özellikler, çeliğin orijinal yapısına ve kimyasal bileşimine bağlıdır.
• Kritik sıcaklıklar arası tavlama
  • Kritik sıcaklıklar arası tavlama, kısmi östenitleme elde etmek için Ac1 ile Ac3 sıcaklığı arasında tutularak yapılır. Bu işlemi, yavaş soğuma veya kritik sıcaklık altında tutma işlemi takip ederek, ferrit ana yapı içinde küresel karbürler elde edilir.